नेपालगञ्ज, १४ जेठ । युरोपियन युनियनको आर्थिक सहयोग, युएनडिपी, युनिसेफ, युएनओमेनसंगको साझेदारी र नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिका तथा नेपाल रेडक्रसको समन्वयमा नेपालगञ्जमा सञ्चालित शहरी विपद् तथा भूकम्पिय पूर्वतयारी परियोजना (सुपर) कार्यक्रमको गतिविधि प्रभावकारी बन्दै गएको छ ।
परियोजना कार्यक्रम अन्तर्गत समुदाय, लक्षित वर्ग, विभिन्न सरकारी तथा गैरसरकारी निकाय, नागरिक अभियन्ता तथा अन्य सरोकारवाला निकायसंगको सहकार्यमा विपद् पूर्वतयारीका लागि अपनाउनुपर्ने विधि, प्रविधि तथा नागरिक सचेतीकरणको अभियान निरन्तर सञ्चालन गर्दै आएपछि नागरिकतहमा समेत यसका गतिविधिको सकारात्मक प्रभाव देखिन थालेको हो ।
मूलतः नेपालगञ्ज शहर भूकम्पिय जोखिमका हिसाबले सम्वेदनशील रहेकाले सुपर परियोजनाका मूलभूत कार्यक्रम यही सन्दर्भमा केन्द्रीत रहेको नगर प्रमुख प्रशान्त विष्टले बताउनुभयो ।
सुपर परियोजनाको शिक्षा कार्यक्रम अन्तर्गत नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिका भरिका सम्पूर्ण विद्यालयको नक्साँकन गरिएको, वडा नं. ३ र ७ का १० वटा विद्यालयको र्यापिड २. वडा नं ३ र ७ का १० वटा विद्यालयको rapid vulnerability assessment गरिएको छ भने महेन्द्र माविको बृहत सुरक्षा योजना कार्यान्वयका लागि डिटेल असिस्मेन्ट र विद्युतिय जोखिमको सर्वेक्षण गरिएको छ ।
सुपर परियोजनाको आपतकालिन कार्य सञ्चालन केन्द्रका सूचना व्यवस्थापन अधिकृत रुपन ज्ञवालीका अनुसार, सर्वेक्षण अनुसारको गैरसंरचनागत कार्य महेन्द्र माविमा सञ्चालन गरिएको छ । त्यस्तै नगरपालिकाभित्र एजुकेशन क्लस्टरको अपरिहार्यतामा जोड, नगरपालिकाको आपतकालिन पूर्वतयारी तथा प्रतिकार्य योजन निर्माणमा एजुकेशन क्लस्टरको सहभागि तथा विपद् पाठ्यक्रममा समावेश गरिएको छ ।
सुपर परियोजना अन्तर्गत नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिकाको महिला तथा बालबालिका शाखा, भौतिक तथा पूर्वाधार शाखा, नापी शाखा, स्वास्थ्य शाखा, प्रविधि शाखाले पनि आप्mना गतिविधिलाई अघि बढाएका छन् । जस अन्तर्गत महिला तथा बालबालिका शाखाले जेण्डर अडिट गरेको छ भने उक्त अडिट प्रतिवेदनका आधारममा आगामी आर्थिक वषैको योजनामा भूकम्पिक जोखिम पूर्वतयारी तथा प्रतिकार्य सम्बन्धि कार्यक्रम समेटिएको छ । त्यस्तै उक्त शाखा क्लस्टरको नियमित बैठक भएको, जीसी प्रेस्पेक्टिभ डिआरआर कार्यक्रमलाई आगामी वर्षको योजनामा समावेश गरिएको र नगरपालिकाको आपतकालिन पूर्वतयारी तथा प्रतिकार्य योजनामा संरक्षण क्षेत्रको सहभागिता रहेको जनाइएको छ ।
यसैगरी, भौतिक तथा पूर्वाधार शाखाले वडा नं ३ र ७ मा rapid vulnerability assessment गर्दा समन्वय भएको, विद्यालयको vulnerability assessment गर्दा समन्वय भएको, electronic building system वारे समन्वय गर्ने तयारी भएको, dgps माध्यमबाट नालानिर्माण योजना बनाउने तयारी, घरहरुको सर्वेक्षणको आधारमा विमाको कार्यविधि तयार भएको, fire hydrant जडान बारे समन्वय भइरहेको, ason training र प्राविधिकलाई तालिम बारे तयारी भएको र महानगरपालिकाको आपतकालिन पूर्वतयारी तथा प्रतिकार्य योजना निर्माणमा सहभागी भएको परियोजनाको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।
सूचना अधिकृत ज्ञवालीका अनुसार, सुपर परियोजना अन्तर्गत उपमहानगरपालिकाको नापी शाखाका प्रतिनिधिहरु ड्रोन ट्रेनिङ्गमा सहभागि गराइएको, ड्रोन, डिजिपीएस र जीआईएस म्यापिङ्ग मा समन्वय गरिएको छ । यस्तै, स्वास्थ्य शाखा अन्तर्गत नगरपालिका भित्रका सम्पुर्ण स्वास्थ्य संस्थाहरुको नक्शांकन गरिएको, वडा नं ३ र ७ को आधारभुत स्वास्थ्य इकाई कार्यालयको पहुँचयुक्त सर्वेक्षण गरिएको, नगरपालिकाको आपतकालिन पूर्वतयारी तथा प्रतिकार्य योजनामा सहभागिता जनाइएको तथा क्लस्टरलाई क्रियाशिल बनाउने योजना तर्जुमा गरिएको छ ।
भूकम्पिय पूर्व तयारी सम्बन्धि यी गतिविधिका कारण नेपालगञ्जमा भूकम्प आएको खण्डमा जनधनको क्षति कम गर्न सकिने विश्वास गरिएको छ । परियोजना कार्यक्रमले विशेष गरी समुदायस्तरमा रहेर काम गरि रहेकाले पनि नागरिकमा सचेतनाको विकास भएको पाइन्छ ।
